Lektury wymagane do egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku 2024

Nadchodzi matura 2024, wydarzenie nieodłącznie związane z rocznymi zmartwieniami i pytaniami dotyczącymi lektur obowiązkowych. Co roku miliony uczniów szkół średnich stają przed zadaniem zgłębienia i analizy dzieł literackich, które stanowią klucz do sukcesu na tym istotnym egzaminie. W ostatnim czasie lista obowiązkowych lektur na maturze z języka polskiego uległa zmianom – pewne pozycje zostały dodane, inne natomiast wykreślone z programu. Kto z nas nie zna „Pana Tadeusza”, „Dziadów” czy „Lalki”? To dzieła powszechnie rozpoznawalne i znane. Myśląc o lekturach na maturze, te tytuły przychodzą nam do głowy jako pierwsze. Jednakże to tylko część z bogatej listy literatury, którą należy poznać, aby dobrze przygotować się do matury 2024 i kolejnych. Okazuje się, że każda epoka literacka prezentuje swoje kluczowe dzieła, które należy znać przed egzaminem maturalnym.

Jest styczeń 2024, czas więc najwyższy, aby ci, którzy chcą skrupulatnie przygotować się do matury, zaczęli zapoznawać się z lekturami obowiązkowymi. W tym artykule dokładnie przeanalizujemy listę lektur na maturę 2024, przyglądając się wyborom dokonanym przez Centralną Komisję Edukacyjną.

Lektury obowiązkowe dla matury podstawowej z języka polskiego

Zestawienie lektur obowiązkowych na maturze podstawowej z języka polskiego jest szerokie i różnorodne, obejmując dzieła z różnych epok literackich. W skład tej listy wchodzą utwory z takich okresów jak Starożytność, Średniowiecze, Renesans, Barok, Oświecenie, Romantyzm, Pozytywizm, Młoda Polska, okres Dwudziestolecia międzywojennego, literatura czasów wojny i okupacji, a także Literatura Współczesna. Starannie wybrano dzieła, aby każda istotna epoka literacka była reprezentowana przez co najmniej jednego autora, choć często jest ich więcej. Pełna lista lektur obowiązkowych na maturze podstawowej z języka polskiego prezentuje się następująco:

Nr	Autor	Tytuł	Opis
1	Jan Parandowski	Mitologia, część I Grecja	Książka opisująca mitologię grecką i bogów oraz ich historie.
2	Sofokles	Antygona	Tragedia grecka opowiadająca historię Antygony i jej konflikt z Kreonem.
3	Jan Kochanowski	Odprawa posłów greckich	Wiersz opisujący przybycie posłów greckich do Rzeczypospolitej w 1573 roku.
4	William Szekspir	Makbet	Tragedia opowiadająca o ambicji i upadku szkockiego lorda Makbeta.
5	Molier	Skąpiec	Komedia satyryczna ukazująca chciwość i obsesyjne dążenie do bogacenia się.
6	Adam Mickiewicz	Konrad Wallenrod; Dziady cz. III	Epos narodowy i dramat romantyczny, część III cyklu „Dziady” Mickiewicza.
7	Juliusz Słowacki	Kordian	Dramat romantyczny opowiadający historię bohatera narodowego, Kordiana.
8	Bolesław Prus	Lalka	Powieść realistyczna ukazująca życie warszawskiej elity społecznej w XIX wieku.
9	Eliza Orzeszkowa	Gloria victis	Powieść ukazująca konflikty społeczne i etyczne na wsi podczas powstania styczniowego.
10	Henryk Sienkiewicz	Potop	Powieść historyczna osadzona w czasach potopu szwedzkiego w XVII wieku.
11	Fiodor Dostojewski	Zbrodnia i kara	Powieść psychologiczna opowiadająca o losach głównego bohatera, Rodiona Raskolnikowa.
12	Stanisław Wyspiański	Wesele	Dramat symbolistyczny opisujący polskie obyczaje i tradycje weselne.
13	Stefan Żeromski	Przedwiośnie	Powieść realistyczna ukazująca życie inteligencji na początku XX wieku.
14	Tadeusz Borowski	Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli	Opowiadania opisujące życie w obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej.
15	Gustaw Herling-Grudziński	Inny świat	Opowiadania opisujące życie w sowieckich łagrach i zsyłkach.
16	Hanna Krall	Zdążyć przed Panem Bogiem	Reportaże opowiadające o życiu w getcie warszawskim w czasie Holocaustu.
17	Albert Camus	Dżuma	Powieść filozoficzna opowiadająca o epidemiach i egzystencjalizmie.
18	George Orwell	Rok 1984	Dystopia opisująca totalitarną rzeczywistość i inwigilację w przyszłości.
19	Sławomir Mrożek	Tango	Zbiór krótkich opowiadań satyrycznych.
20	Marek Nowakowski	Raport o stanie wojennym, Górą Edek	Opowiadania ukazujące życie w Polsce w okresie stanu wojennego.
21	Jacek Dukaj	Katedra, W kraju niewiernych	Science fiction opisujące różne światy i cywilizacje.
22	Andrzej Stasiuk	Miejsce, Opowieści galicyjskie	Opowiadania i eseje opisujące życie na obszarze Galicji.
23	Olga Tokarczuk	Profesor Andrews w Warszawie, Gra na wielu bębenkach	Opowiadania i eseje autorki.

Od roku 2023 w zestawie lektur obowiązkowych na maturze podstawowej z języka polskiego pojawiła się polska noblistka z dziedziny literatury z 2018 roku, Olga Tokarczuk, oraz jej dzieło „Profesor Andrews w Warszawie”.

Lektury obowiązkowe – matura rozszerzona z języka polskiego 2024

Jeśli zamierzasz przystępować do matury rozszerzonej z języka polskiego, przygotowaliśmy również zestaw lektur obowiązkowych dedykowanych temu egzaminowi. Oprócz lektur obowiązkowych dla poziomu podstawowego, uczniowie muszą także opanować cały szereg innych utworów literackich, które nie są wymagane na poziomie podstawowym. Ich lista prezentuje się następująco:

Nr	Autor i tytuł dzieła	Opis lektury
1	William Szekspir, „Hamlet”	Tragedia szekspirowska opowiadająca o konflikcie, wątpliwościach i obłędzie głównego bohatera, Hamleta.
2	Juliusz Słowacki, „Lilla Weneda”	Dramat romantyczny Słowackiego, ukazujący miłość i tajemnicę w kontekście mitologii słowiańskiej.
3	Zygmunt Krasiński, „Nie-Boska Komedia”	Dramat romantyczny, który analizuje problemy moralności i ludzkiej egzystencji w obliczu Boga.
4	Realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska	Wybór z dzieł europejskich realistycznych lub naturalistycznych autorów, które analizują społeczeństwo.
5	Stanisław Wyspiański, „Noc listopadowa”	Dramat historyczny, który przedstawia wydarzenia związane z listopadowym powstaniem w Polsce.
6	Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata”	Klasyczna powieść satyryczna, która łączy elementy fantastyczne z krytyką sowieckiego społeczeństwa.
7	Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Szewcy”	Dramat absurdalny, w którym autor eksploruje absurdy życia i społeczeństwa dwudziestolecia międzywojennego.
8	Bruno Schulz, wybrane opowiadania z „Sklepy cynamonowe”	Zbiór opowiadań, które prezentują surrealistyczny świat autora, Schulza.
9	Tadeusz Konwicki, „Mała Apokalipsa”	Powieść, która analizuje kondycję człowieka w kontekście historycznych przemian w Polsce po II wojnie światowej.
10	Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania	Zbiór satyrycznych opowiadań Mrożka, które krytykują ludzką naturę i społeczeństwo.

Fragmenty obowiązkowych utworów literackich

Lp.	Tytuł Dzieła	Autor	Opis	Charakterystyczne Cechy
1	Biblia	Rozni autorzy	Zbiór świętych tekstów w judaizmie i chrześcijaństwie.	Metaforyczne opisy, przesłania moralne i religijne.
2	Iliada	Homer	Starożytny grecki epos o wojnie trojańskiej.	Bohaterski styl, mitologia, długie monologi.
3	Lament świętokrzyski	Anonim	Średniowieczny polski lament religijny.	Bogata symbolika religijna, średniowieczny język.
	Legenda o św. Aleksym	Anonim	Średniowieczna legenda o świętym Aleksym.	Etyczne i moralne przesłania, prosty język.
	Rozmowa Mistrza Polikarpa…	Anonim	Dialog o śmierci w średniowiecznej literaturze polskiej.	Alegoryczne przedstawienie śmierci, motywy moralizatorskie.
4	Kwiatki św. Franciszka z Asyżu	Anonim	Zbiór opowieści o życiu św. Franciszka.	Religijność, pokora, prostota życia.
5	Pieśń o Rolandzie	Anonim	Francuski epos o bohaterskim Rolandzie.	Rycerskość, honor, walka dobra ze złem.
6	Kronika polska	Gall Anonim	Pierwsza kronika historii Polski.	Opis wydarzeń historycznych, styl kronikarski.
7	Boska Komedia	Dante Alighieri	Wizja poetyckiej podróży przez piekło, czyściec i raj.	Alegoryczne przedstawienie życia po śmierci, bogata symbolika.
8	Kazania sejmowe	Piotr Skarga	Zbiór kazań politycznych i moralnych.	Retoryka perswazyjna, tematyka religijno-społeczna.
9	Pamiętniki	Jan Chryzostom Pasek	Opis życia szlachcica w XVII wieku.	Barwny język, anegdotyczny styl, perspektywa osobista.
10	Odyseja	Homer	Opowieść o powrocie Odyseusza do domu po wojnie trojańskiej.	Przygody morskie, motywy mistyczne, mądrość i przebiegłość.
11	Poetyka, Retoryka	Arystoteles	Teoretyczne rozważania o literaturze i sztuce przekonywania.	Analiza gatunków literackich, zasady retoryki.
12	Państwo	Platon	Dialog filozoficzny o idealnym państwie i sprawiedliwości.	Teorie filozoficzne, rola sprawiedliwości, idee polityczne.
13	Wyznania	św. Augustyn	Autobiografia filozoficzno-religijna.	Głęboka introspekcja, duchowość, przemyślenia teologiczne.
14	Summa teologiczna	św. Tomasz z Akwinu	Podsumowanie nauki teologicznej średni

Jak przygotować się do obowiązkowych lektur na maturę z języka polskiego?

Przygotowanie do egzaminu maturalnego z języka polskiego, szczególnie w kontekście obowiązkowych lektur, może stanowić wyzwanie. Kluczem do sukcesu jest nie tylko dokładne zapoznanie się z treściami i kontekstem literackim, ale również rozwijanie umiejętności analitycznego myślenia i tworzenia przemyślanych wniosków. Wielu z nas zapewne słyszało, że lektury obowiązkowe na maturze z języka polskiego są trudne do przebrnięcia, co może zniechęcać od samego początku naszej nauki i sprawiać, że trudno nam zacząć się nimi interesować. Jednak z doświadczenia wiemy, że większość tych lektur nie jest tak straszna, jak się wydaje, a ich ponadczasowa wartość może dostarczyć wiele satysfakcji, nawet jeśli zostały napisane wiele lat temu. Nie bez przyczyny wiele osób uwielbia te książki, a żeby je pokochać, wystarczy je przeczytać!

Jednakże, jeśli uważasz, że to wszystko jest ponad Twoje możliwości, a celem jest osiągnięcie dobrego wyniku na maturze, warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy. Nasza firma, Smart Minds, pomogła już tysiącom uczniów przygotować się do matury z języka polskiego i osiągnąć wysokie wyniki. Nasi korepetytorzy nie tylko dokładnie omawiają lektury zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym, ale także dostosowują swoje podejście do Twoich potrzeb i stylu nauki. Nie tracimy czasu na niepotrzebne detale – uczysz się tylko tego, co jest istotne w kontekście lektur obowiązkowych na maturze!

Autor: Beata Borek